Herenboeren Assen: een terugblik op het eerste jaar
Met een aantal kartrekkers waren we in het najaar van 2021 te gast bij Herenboeren Assen. We waren onder de indruk van de boerderij die daar van de grond is gekomen. Een aantal maanden later spreken we met Mariska, voorzitter van Herenboerderij Assen, over het eerste jaar Herenboeren. “Ik word ontzettend blij van alle groente die van het land komt. Ik heb weer vertrouwen in het voedsel wat ik eet. Je ziet dat het groeit, dat het met liefde wordt grootgebracht met hulp van de leden. We kijken terug op een heel goed eerste jaar Herenboerderij Assen.”
Hoe was de weg naar de Herenboerderij in Assen?
“Na twee jaar plannen maken konden we van start met het opzetten van de boerderij. Vervolgens zijn we een half jaar met Herenboeren Nederland onze boerderij gaan ontwerpen. Zo bepaalden we bijvoorbeeld de plek van de boomgaard en de plek van de koeien. Bij het inrichten spelen zaken als logistiek, bodem en zon een rol. “
En toen was daar de eerste Herenboerderij van Drenthe, hoe ging dat vervolgens?
“Het ging in de praktijk minder snel dan ik van tevoren dacht. We hebben in december de boomgaard geplant en vakken voor groenten aangelegd. Daarentegen hebben we met Herenboeren Nederland besloten om de koeien gefaseerd te laten komen. Voor de boer was het allemaal nieuw, het ritme van planten bestellen en onkruid wieden, de help-de-boer commissie moest van de grond komen, vrijwilligers moeten opgeleid worden. Een organisatie heeft tijd nodig om te voegen en op elkaar ingespeeld te raken. Dat betekende bijvoorbeeld ook dat we de vaste groenten zoals aardbeien, asperges en rabarber, een jaar later hebben toegevoegd. In oktober 2021 kregen we de eerste lichting kippen en in voorjaar 2022 mogen we de eerste lichting biggen verwelkomen.”
Je gaf aan dat het tweede jaar ook nog steeds opbouwen is. Kun je daar iets meer over vertellen?
“Een nieuw bedrijf opzetten kost meer tijd dan van tevoren gedacht. De tijd is er en kun je dan maar het beste nemen. We leerden bijvoorbeeld dat we heel afhankelijk zijn van het weer, of we wel of niet kunnen planten bijvoorbeeld. Vorig jaar was vrij nat, dat zorgde ervoor dat onze bomen goed aangeslagen zijn. Daar hebben we hopelijk dit jaar profijt van. Tijd speelde bijvoorbeeld ook een rol bij de veldschuurtjes. We hadden gepland dat die schuurtjes al zouden staan en in gebruik zouden zijn. Die gaan we dit jaar afronden. De elektra moet daar nog aangelegd worden en ook verharding naar de schuurtjes staat op de planning.”
Een veldschuurtje, wat is dat?
“Wij hebben straks twee veldschuurtjes. De een is een kantine, kantoor voor de boer en opslag. De tweede veldschuur is bedoeld om een presentatie te geven, voor een rondleiding of een kookworkshop. Een educatieve ruimte dus. De veldschuurtjes zijn ook een mooi voorbeeld waar kennis van de leden wordt ingezet om projecten op de Herenboerderij te realiseren. Iemand met verstand van daken heeft de dakpannen gelegd en een ander zorgde voor verlichting.”
Hoe betrek je leden bij de boerderij?
“We hebben als bestuur steeds in de Algemene Ledenvergadering de plannen gepresenteerd. We hebben onze leden betrokken bij alle activiteiten: van het aanleggen van de weilanden voor de koeien tot het planten van de boomgaard. Het is zo mooi om te zien hoe makkelijk het is om dingen te organiseren en gedaan te krijgen. Wij zijn nu bijvoorbeeld bezig met de kruidentuin. We plaatsten een oproep in de nieuwsbrief en dan melden zich zes vrouwen aan. Die gaan met elkaar aan de slag en komen met leuke ontwerpen. Die kruidentuin gaan we vervolgens samen inrichtend binnenkort.”
Wat kunnen leden in het eerste jaar verwachten in hun tas?
“We zijn in januari gestart met de boerderij. Eind maart zijn de leden begonnen met contributie betalen. Eind april hebben we de eerste uitgifte gedaan van sla en radijsjes. Vanaf mei hebben we elke week groente van ons eigen land gehad. We hebben een best goed seizoen gedraaid. Tot en met november hebben we groente in onze tas gehad. Er was meer dan genoeg. Er zijn zelfs gezinnen die terug zijn gegaan in het aantal monden omdat ze anders de groenten niet op kregen. We hebben nog niet zo’n grote diversiteit aan groente, dat heeft tijd nodig. Maar ik was echt verbaasd over de hoeveelheid groente in het eerste jaar.”
Hoe is de reactie van de leden?
“Over het algemeen zijn de leden positief. We hadden een aantal leden die tot de conclusie kwam dat het niet iets is voor hun. Je gaat weer mee met de natuur: in het voorjaar en zomer heb je vaak sla en in het najaar meer kool. Ik ben groenten gaan inmaken zodat we daar ook in de winter van kunnen eten. Je gaat met de seizoenen mee en dat vind ik prachtig.”
Hoe is het bestuurlijk geregeld binnen Herenboeren Assen?
“Het bestuur bestaat uit vijf mensen. Een keer in de maand hebben we bestuursvergadering. De week erna overleggen we met het bestuur en de commissievoorzitters.We hebben de commissies biodiversiteit, help de boer, logistiek & distributie, marketing & communicatie. We bespreken dan de plannen met elkaar zodat we van elkaar weten waar we mee bezig zijn. Zo hoorden we laatst van de commissie biodiversiteit dat de fruitplanten worden verplaatst. De voorzitter van de commissie marketing & communicatie signaleert vervolgens weer een item voor in de nieuwsbrief. De nieuwsbrief wordt elke weer verstuurd, daar staat ook wat de leden kunnen verwachten bij de uitgifte. Eens in de maand hebben we een grotere nieuwsbrief met meer achtergrond.”
Waar kijk je het meeste naar uit het komende jaar?
“De activiteiten die we kunnen organiseren. Het eerste jaar hebben we webinars georganiseerd voor onze leden. Over het houden van bijen bijvoorbeeld, de historie van het land van de Herenboerderij en een lezing over bodemkwaliteit en monitoring. De verbinding die leden voelen, is groot. Dat had ik van tevoren niet durven dromen. Je bent met gelijkgestemden die hetzelfde over voedsel en natuur denken, dat is fantastisch. Die verbinding kan straks versterkt worden met fysieke activiteiten. Het gezellig hebben met elkaar en werken aan de boerderij. Daar kijk ik echt naar uit.”