Kartrekker Priscylla begint een voedselbos(je) in haar tuin

Door Priscylla Beentjes

Op steeds meer plekken komen er voedselbossen. Da’s mooi want een voedselbos helpt de biodiversiteit, heeft een positief effect op de bodem en levert allerlei eetbare planten(delen) op die je niet in de winkel kunt kopen. In het kort is een voedselbos een plek waar allerlei eetbare planten en bomen staan. De planten en bomen zijn meerjarig en hebben eetbare onderdelen.

Ik ben begonnen met de aanleg van een voedselbos in mijn tuin. Nu is mijn tuin voor een voedselbos ronduit klein. Daarom is het eigenlijk een eetbare tuin. Hoe dan ook, ik heb allerlei planten in de tuin die in zijn geheel of in delen eetbaar zijn. Het grote verschil met een moestuin is dat het meerjarige planten zijn. Nu ze eenmaal zijn aangeplant, moet ik ze vooral de tijd geven volwassen en weerbaar te worden. Als dat lukt zullen ze mij eetbare bladeren geven, vruchten en noten. 

Voor een Herenboerderij kan een voedselbos een goede aanvulling zijn. Er is altijd een boomgaard op een herenboerderij van zo’n 1,5 tot 2 hectare. In een boomgaard kun je heel goed ook struiken planten met eetbare vruchten, noten of bladeren en meerjarige kruiden. Natuurlijk kun je ook een ander stuk van je herenboerderij ervoor gebruiken, het is aan de leden van de herenboerderij om te beslissen wat ze willen. Belangrijk is om geduld te hebben. Het duurt meestal een paar jaar voordat het voedselbos iets eetbaars geeft en het is meestal arbeidsintensief om te oogsten. Je moet het dus met elkaar eens zijn over de reden voor een voedselbos op je Herenboerderij. 

Het kan daarbij helpen om te leren van experts. Zoals vaak met trends kom je verschillende perspectieven tegen. Ik noem er twee als voorbeeld hoe je verschillend tegen een voedselbos aan kan kijken: 

We hebben hier in de regio een deskundige met een voedselbos van 10 jaar oud. Hij is ook betrokken bij het oudste voedselbos van Nederland dat 25 jaar oud is. Hij wordt “de voedselboss” genoemd (wat heel grappig is omdat hij de meest bescheiden persoon is die ik ken). Hij geeft als definitie:

“Een voedselbos is een ecosysteem met bovenmatig veel eetbare soorten. Dus bomen, struiken en planten die zo op elkaar afgestemd zijn dat ze elkaar als het ware in stand houden zonder aanvullende bemesting en bestrijdingsmiddelen. De biodiversiteit is hoog en de productiviteit is groot. Het is dus veel en veel meer dan een moestuin, waarin je soorten netjes in rijtjes plaatst en 1 of 2 keer per jaar oogst. In een voedselbos gaat het veel meer om de balans tussen soorten en weinig inmenging van buitenaf. Je laat de natuur als het ware zijn werk doen. Dat kan alleen als je het bos goed opbouwt in lagen, net zoals in het regenwoud bijvoorbeeld. Met wortels en knollen onderaan en een goede kruinlaag bovenaan.” 

Stichting Voedselbosbouw Nederland zegt:

“Een voedselbos is een vitaal ecosysteem dat door mensen is ontworpen naar het voorbeeld van een natuurlijk bos met het doel voedsel te produceren. Onderscheidende kenmerken van een voedselbos zijn: een vegetatielaag met hoge kruinbomen, minimaal drie andere vegetatielagen, een rijk bosbodemleven en een robuuste omvang. Een voedselbos herbergt een rijk geschakeerde, snel toenemende biodiversiteit.”

Het is heel opvallend dat voedselbossen in Nederland als paddestoelen uit de grond schieten en dat elders op de wereld geen hype is. Op veel plekken in de wereld is het al eeuwen gewoon om veel eetbaars te planten en te eten van wat er groeit maar het wordt dan geen voedselbos genoemd, zo kun je het ook zien.

Ik hoop dat je interesse is gewekt en je ook gaat zorgen voor meer eetbare planten in je omgeving. Dat zou Nederland eetbaarder maken.